Lương Lưu Biên – Tribe of Loneliness

Nét đặc trưng trong tranh Biên là sự chân thực cảm xúc không gọt giũa làm cho người xem có cảm giác những điều được bộc bạch xuất phát từ tâm hồn họa sỹ. Biên không hướng đến hiệu ứng khi tạo nên các hình ảnh mà xoáy vào những cảm xúc sâu thẳm nhất của mình trực tiếp trên mặt tranh. Bộ sưu tập Hóa Thạch của Biên năm 2009 miêu tả những dáng vẻ gầy gò trong bối cảnh ngột ngạt, gần như bất động gợi lên sự cô độc, xa lánh, những cảm xúc mà Biên thừa nhận thường trải qua khi còn bé, và cả thời thanh niên. Sự dũng cảm phơi bày những xáo động và nỗi đau tinh thần làm tác phẩm của Biên trở nên thu hút và cho phép người xem chìm đắm trong tranh anh như những vở kịch độc diễn.

Những tác phẩm trong Bầy Cô Đơn tiếp tục phám khám phá sự ám ảnh của hoạ sĩ về sự cách ly và bất mãn xã hội, nhưng các tranh Góc Riêng và Trên Những Nẻo Hành Hương cũng toả ra những cảm xúc yêu đương, sự ấm áp và hài hước, có vẻ như hoạ sĩ đã có sự phát triển cá nhân sau hơn một thập niên. Có một sự giằng co giữa hi vọng và tuyệt vọng trong các tranh của bộ sưu tập lần này, đi sâu hơn vào các tình trạng của con người. Biên viết: “Từ những không gian trầm mặc riêng tư, từ những cơ thể độc lập, gào thét trong cô đơn, tôi tiến tới những bố cục đông người hơn, có tính bầy đàn, cộng đồng con người, xã hội. Tuy vậy, đây chỉ là cách nhìn thoát khỏi cái tôi độc lập và mô tả chúng trong trong một bối cảnh cùng tồn tại với nhau. Mỗi người vẫn là một thế giới và nó càng đơn độc hơn khi xếp cạnh nhau.”

Điều không thay đổi trong phong cách độc đáo của họa sĩ chính là việc vận dụng kỹ thuật làm tranh sơn mài anh đã học để tạo ra những tác phẩm có hiệu ứng của điêu khắc trên bề mặt tranh. Là hoạ sĩ thông thạo về các tranh giải phẩu học hình thể, Biên hầu như chỉ vẽ các nhân vật trong tình trạng lõa thể, đặt trong một thế giới không có bối cảnh cụ thể, ngoại trừ màu sắc và tâm trạng. Biên cho biết: “Tính nhạc điệu không chỉ thể hiện ở bố cục tổng thể, nó ở trong những hình dáng cơ thể diễn đạt nhiều cảm xúc như những vũ công. Đây không chỉ là tổng hợp về chất liệu, nó tổng hợp cả về phương thức làm việc. Cách sắp xếp bố cục tạo hình hay đi nét gần với sơn mài, đồ hoạ in khắc, cách phủ màu mỏng nhiều lớp giống như sơn mài hay lụa.”

Một điểm khởi đầu đáng chú ý trong bộ sưu tập mới nhất lần này khi nhìn lại các tác phẩm trước đây của Biên là sự lựa chọn sáng tác trên những tấm toan khổ lớn nếu so với các bộ sưu tập trước đây. Bố cục tranh cũng lớn hơn. Ví dụ tranh gồm hai tấm ghép Bầy Cô Đơn, có phong cách mà hoạ sĩ bảo là nhắc nhớ đến những bức tranh thời kỳ Phục Hưng đông đúc người và những sân khấu múa hoành tráng. Biên viết: “Những bố cục lớn cũng là những nghi hoặc về ý nghĩa sống, ý nghĩa của tự do và chung sống. Những vận động, dịch chuyển, tranh chấp để đạt được những mục đích sống thực dụng nào đó hay những lạc lối, hoang mang trên con đường tìm kiếm những niềm tin tôn giáo, dẫn đến những nơi chốn vĩnh cửu, thường hằng và chân thật.”

Với bộ sưu tập mới nhất Bầy Cô Đơn, Lương Lưu Biên một lần nữa giới thiệu loạt tranh giàu cảm xúc biểu hiện về sự mong manh và cô lập của con người, và những cảm xúc đó cũng là khung cửa sổ hé mở thế giới tinh thần, tâm hồn của hoạ sĩ. Khi xem lại cả bộ sưu tập, có thể thấy sự tiếp tục tiến hoá trong phong cách của Biên, một trong các hoạ sĩ thị giác rất thú vị của Việt Nam, đồng thời thể hiện hoạ sĩ đang ở đỉnh cao trong kỹ thuật hội hoạ của anh.