Tiến Hóa

Với bộ sưu tập mới nhất của mình Tiến Hóa, Lương Lưu Biên cho thấy quá trình biến đổi được đề cập đến ngay trong tiêu đề, phần nào thể hiện những thay đổi sâu sắc, tuy nhiên vẫn bảo tồn bản chất nền tảng của sự vật. Sắc thái nặng nề, u sầu, dấu hiệu phân biệt thường thấy trong các tác phẩm trước đây của Biên, đã được thay thế bằng bộ sưu tập hiện tại với các tranh tỏa ra cảm giác nhẹ nhàng, chuyển động và, trong vài trường hợp, là sự vui sướng không cưỡng lại được. Điều không thay đổi trong phong cách độc đáo của họa sỹ chính là việc vận dụng kỹ thuật làm tranh sơn mài anh đã được học để tạo ra những tác phẩm có hiệu ứng của điêu khắc trên bề mặt tranh.

Các nhân vật trong tranh Biên — thường được vẽ lõa thể — đặt trong một thế giới không có bối cảnh cụ thể ngoại trừ màu sắc. Biên cho biết, “Tôi từng nghe kể và rất thích một phong trào sân khấu mà các diễn viên không cần phải mặc trang phục hay hóa trang cho phù hợp nhưng vẫn khiến khán giả chìm đắm vào vở diễn. Tôi cũng có cùng cảm nhận như thế với tranh mình. Ngôn ngữ tạo hình nên vừa đủ để tạo ra một trạng thái tinh thần nhất định, không cần phục trang hay các hình ảnh để diễn giải thêm. Tôi quan tâm đến việc người xem “cảm nhận” tranh mình hơn là làm cho họ “hiểu” tranh.”

Một đặc trưng khác trong tranh của Biên là sự chân thực cảm xúc không gọt giũa làm cho người xem có cảm giác những điều được bộc bạch xuất phát thật từ tâm hồn họa sỹ. Biên không hướng đến hiệu ứng khi tạo nên các hình ảnh mà xoáy vào những cảm xúc sâu thẳm nhất của mình trực tiếp trên mặt tranh. Bộ sưu tập Hóa Thạch của Biên năm 2009 miêu tả những dáng vẻ gầy gò trong bối cảnh ngột ngạt, gần như bất động gợi lên sự cô độc, xa lánh, những cảm xúc mà Biên thừa nhận thường trải qua khi còn bé, và cả thời thanh niên. Sự dũng cảm phơi bày những xáo động và nỗi đau tinh thần làm tác phẩm của Biên trở nên thu hút và cho phép người xem chìm đắm trong tranh anh như những vở kịch độc diễn.

Các tranh Tiến Hóa chỉ ra trạng thái tinh thần của Biên đã thay đổi rất nhiều trong ba năm qua kể từ triển lãm cá nhân cuối của anh. Trong khi các tranh Hóa Thạch tĩnh tại, và các nhân vật có vẻ thường bị giam cầm trong thế giới tù túng, các tác phẩm mới của Biên tất cả đều vui tươi, ấm áp, và tự do. Trong Sóng, một cô gái trẻ đang bồng bềnh trên biển xanh, với cơ thể căng ra, lơ lửng như thể cô sắp bật mạnh lên trên những con sóng. Trong Diễn Viên Ba Lê 1, Diễn Viên Ba Lê 2 và nhiều tranh khác nữa, Biên biểu đạt thuần thục những chuyển động và vẻ uyển chuyển của các diễn viên múa. Hai người tình trong Yêu cuốn vào trong vòng tay nhau quá đỗi đến mức không còn nhìn ra được cơ thể họ, chỉ còn nhìn thấy được tay và chân.

Tiến Hóa đánh dấu lần đầu Biên trưng bày tác phẩm điêu khắc. Được thực hiện tại quê Biên, tỉnh Đồng Nai, bộ sưu tập đầu tượng điêu khắc do Biên tạo hình bằng tay không từ đất nung, một loại đất có thành phần kim loại và kết cấu rắn. Nung trong lò rồng truyền thống ở môi trường oxy hóa nhiệt độ xấp xỉ 1000˚C, các tượng của Biên cho ra màu nâu bóng và ánh đỏ dịu mắt. Khi gõ nhẹ, phát ra tiếng ping trong trẻo của kim loại, bằng chứng của việc nung thành công, không bị hỏng hay rạn. Những tượng điêu khắc Tiến Hóa hoàn thành có vẻ ngoài thô nhám, đầy vết gạch, vết cắt xé sâu làm biến dạng vẻ ngoài. Sẹo và những vết cắt là những ẩn dụ cho những vết thương mà tất cả chúng ta mang bên trong.

Với các tranh và tượng Tiến Hóa Lương Lưu Biên cho thấy không chỉ phạm vi cảm xúc mà còn khả năng linh động trong nghệ thuật của mình thông qua việc sử dụng các chất liệu khác nhau trong tranh cũng như trong tuyên bố đầu tiên in đậm dấu ấn của một nhà điêu khắc. Kết quả tổng thể là sự khắc họa lôi cuốn những trạng thái nguyên sơcủa bản chất con người, đỉnh điểm thường là quá trình phá hủy và đau đớn, phải vượt qua nó thì mới tạo ta được những cái mới, đẹp.

Craig Thomas và Xuân Mai Ardia